اینهمانیِ عرفی رویکردی نو در جمع میان نظریّۀ شبحِ محاکی و وجودِ ذهنی

در فلسفۀ اسلامی مشهور است که دو نظریّۀ شبحِ محاکی و وجود ذهنی در مسألۀ رابطه صورتِ ذهنی با واقعیّتِ خارجی، رقیب یکدیگرند. اگرچه اوّلی (نظریه شبح محاکی) براساسِ برخی عباراتِ طرفدارانِ آن ادّعا می‌کند صورتِ ذهنی با واقعیّتِ خارجی اینهمانی ندارد و بلکه تباین دارد، امّا بنابر برخی عباراتِ دیگر، ادّعای اینهمانی را می‌پذیرد. از سویی، دوّمی (نظریه وجود ذهنی) مدّعی است میانِ صورت ذهنی با واقعیت خارجی اینهمانیِ ماهوی است. با تحلیلِ مفهومِ اینهمانیِ ماهوی با کمک منطق اینهمانی و نیز با تمرکز بر دو اصل تمایزناپذیریِ اینهمان‌ها (اگر دو چیز اینهمان‌باشند می‌باید در تمام ویژگی‌ها یکسان باشند) و اینهمانیِ تمایزناپذیرها (اگر دو چیز در تمام ویژگی‌ها مشابه باشند در نتیجه اینهمانند)، معلوم می‌گردد اوّلاً ادّعای اینهمانیِ ماهوی در نظریّۀ وجود ذهنی گزاره‌ای تحلیلی و همانگویانه یا دست‌کم مقصود آنان را نمی‌رساند. ثانیاً در نهایت منظورِ طرفدارانِ آن، همان ادّعای طرفدارانِ شبحِ محاکی است. هدف در پژوهش حاضر آن است تا با روش توصیفی ـ تحلیلی نشان دهیم ادّعای اینهمانیِ صورتِ ذهنی با واقعیّتِ خارجی از منظر هر دو دیدگاه نظریه شبح و وجود ذهنی درست است امّا، منظورِ هردو از اینهمانیِ صورتِ ذهنی با واقعیّت خارجی، اینهمانیِ عرفی و نه اینهمانیِ عددی است. لازم به ذکر است بررسی رابطه صورت ذهنی با واقعیّت خارجی از طریق منطق اینهمانی نمونه مشابه ندارد و از این نظر امری کاملا نو محسوب می‌شود.